گفتار درمانی ارزیابی و درمان مشکلات ارتباطی و اختلالات گفتار است . این کار توسط آسیب شناسان گفتار زبان انجام می شود که اغلب به آنها گفتار درمانگر گفته می شود.
از تکنیک های گفتار درمانی برای بهبود ارتباطات استفاده می شود که شامل درمان طرز گفتار، فعالیت‌های مداخله زبانی و موارد دیگر بسته به نوع اختلال در گفتار یا زبان است.
گفتار درمانی ممکن است برای اختلالات گفتاری که در دوران کودکی ایجاد می شود و همچنین اختلالات گفتاری در بزرگسالان ناشی از آسیب یا بیماری مانند سکته یا آسیب مغزی مورد نیاز باشد.
در چه مواردی نیاز به گفتار درمانی است؟
چندین اختلال گفتار و زبانی وجود دارد که با گفتار درمانی قابل درمان است و شامل موارد زیر می باشد:
اختلالات طرز گفتار
این اختلال عبارت است از ناتوانی در ایجاد درست صدا های خاص کلمه. کودک مبتلا به این اختلال گفتاری ممکن است صداهای کلمه را رها، عوض، تحریف یا اضافه کند.
اختلالات روانی
اختلال روانی بر جریان، سرعت و ریتم گفتار تاثیر می گذارد. لکنت و به هم ریختگی از اختلالات روانی هستند.
فردی که دچار لکنت است در بیرون آوردن صداها مشکل داشته و ممکن است گفتار مشدود یا قطع شده باشند و یا ممکن است بخشی از کل کلمه را تکرار کند.
فردی که دچار به هم ریختگی است اغلب خیلی سریع صحبت نموده و کلمات را با هم ادغام می کند.
اختلالات تشدید
اختلال تشدید زمانی رخ می دهد که انسداد جریان هوای منظم در حفره های بینی یا دهان ارتعاشات مسئول کیفیت صدا را تغییر دهد. همچنین در صورتی که دریچه های حلقی به درستی بسته نشوند نیز ممکن است این اختلال ایجاد شود.
اختلال تشدید اغلب با شکاف کام، اختلالات عصبی و تورم لوزه ها همراه است.
اختلالات دریافتی
فرد مبتلا به اختلال دریافتی در درک و پردازش آنچه دیگران می گویند مشکل دارد و می‌تواند باعث شود وقتی کسی صحبت می کند بی‌علاقه به نظر برسد ، در پیروی از دستورالعمل ها مشکل داشته باشد یا دایره لغات محدودی داشته باشد.
گفتار درمانی چیست؟
اختلالات بیانی
این اختلال مشکل در انتقال یا بیان اطلاعات است . در صورتی که مبتلا به اختلال بیانی هستید ممکن است در تشکیل جملات دقیق مانند استفاده از زمان فعل با مشکل مواجه شوید.
این مشکل با اختلالات رشدی مانند سندروم دان و کاهش شنوایی همراه است. همچنین می تواند ناشی از ضربه بهتر یا یک وضعیت پزشکی باشد.
اختلالات شناختی – ارتباطی
مشکل در برقراری ارتباط به دلیل آسیب به بخشی از مغز که توانایی تفکر را کنترل می کند اختلال شناختی_ ارتباطی نامیده می شود و می تواند منجر به مشکلات حافظه ، حل مسئله و مشکل در صحبت کردن یا گوش دادن شود.
این مسئله می تواند ناشی از مشکلات بیولوژیکی مانند رشد غیر طبیعی مغز، برخی شرایط عصبی مانند آسیب مغزی و سکته باشد.
آفازی
آفازی یک اختلال ارتباطی اکتسابی است که بر توانایی فرد در صحبت کردن و درک دیگران تاثیر می گذارد.
همچنین اغلب بر توانایی خواندن و نوشتن نیز تاثیر می گذارد . سکته مغزی شایع ترین علت آفازی است اگرچه سایر اختلالات مغزی نیز می توانند باعث آن شوند.
دیزارتری
مشخصه این عارضه به دلیل ضعف و ناتوانی در کنترل ماهیچه های مورد استفاده برای گفتار است که باعث می شود گفتار کند یا نامفهوم به نظر برسد.
این بیماری بیشتر در اثر اختلالات سیستم عصبی مالتیپل اسکلروزیس ، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک و سکته مغزی و شرایطی ایجاد می شود که باعث فلج صورت یا ضعف گلو و زبان می شود.
در حین گفتار درمانی چه اتفاقاتی می‌افتد؟
گفتار درمانی معمولاً با ارزیابی توسط گفتار درمانگر و شناسایی نوع اختلال ارتباطی برای بهترین راه درمان آن آغاز می شود.
برای کودکان گفتار درمانی ممکن است به صورت گروهی ، نیمه گروهی و یا تک نفره بسته به اختلال گفتاری انجام شود و نوع فعالیت های آن بسته به اختلال، سن و نیازهای کودک متفاوت است و شامل موارد زیر می باشد:
– تعامل از طریق صحبت کردن و بازی کردن با استفاده از کتاب و تصویر کردن اشیای دیگر به عنوان بخشی از مداخله زبانی برای کمک به تحریک رشد زبان
– مدل‌سازی صداها و هجاهای صحیح برای کودک در حین بازی متناسب با سن او برای آنکه کودک یاد بگیرد که چگونه صداهای خاصی را تولید کند.
– ارائه راهبردها و تکالیف درسی برای کودک و والدین برای نحوه انجام گفتار درمانی
در بزرگسالان با ارزیابی برای تعیین نیازهای فرد انجام شده و بهترین درمان ها آغاز می شود . گفتار درمانی برای بزرگسالان می تواند در گفتار زبان و ارتباطات شناختی به او کمک کند.
در صورتی که آسیب یا وضعیت پزشکی مانند بیماری پارکینسون یا سرطان دهان باعث مشکلات بلع شده باشد درمان ممکن است شامل بازآموزی عملکرد بلع نیز باشد.
تمرینات ممکن است شامل موارد زیر باشند:
– حل مسئله ، حافظه و سازماندهی و سایر فعالیت هایی که در جهت ارتباط بهبود شناختی هستند.
– تاکتیک های مکالمه برای بهبود ارتباطات اجتماعی.
– تمرینات تنفسی برای اختلالات تشدید
– تمریناتی برای تقویت عضلات دهان.
چه مدت به انجام گفتار درمانی نیاز است؟
مدت زمانی که یک فرد به گفتار درمانی نیاز دارد به چند عامل بستگی دارد که شامل سن فرد، نوع و شدت اختلال گفتار، فرکانس درمان، وضعیت پزشکی زمینه ای و درمان یک بیماری زمینه ای می باشد.
برخی از اختلالات گفتاری در کودکی شروع شده و با افزایش سن بهبود می یابند در حالی که برخی دیگر تا بزرگسالی ادامه یافته و نیاز به درمان و نگهداری طولانی مدت دارند.
اختلال ارتباطی ناشی از سکته مغزی یا سایر شرایط پزشکی ممکن است با درمان و بهبود وضعیت بهبود یابد.
منبع